Qua kiểm tra, Đoàn Kiểm tra đã ghi nhận, đánh giá cao kết quả hoạt động phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng tại các địa bàn được kiểm tra. Theo đó, các cơ quan tiến hành tố tụng tại địa phương đã triển khai các quy định pháp luật liên quan đến TGPL trong hoạt động tố tụng theo đúng chức năng, nhiệm vụ và thành phần theo Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 29/6/2018 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Tài chính và Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định về phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng (Thông tư 10); xác định TGPL là một chính sách lớn của Đảng và nhà nước trong việc bảo về quyền và lợi ích hợp pháp của người yếu thế.

Hội đồng phối hợp liên ngành kiểm tra tại huyện Đắk Hà

Các cơ quan tiến hành tố tụng, niêm yết tờ thông tin về TGPL trong buồng tạm giữ, buồng tạm giam, tại nơi làm thủ tục tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam, phòng thăm gặp, phòng làm việc của người bào chữa và nơi sinh hoạt chung của người bị tạm giữ, người bị tạm giam, các quy định liên quan đến quyền của đối tượng được TGPL cũng như trách nhiệm, nghĩa vụ của các cơ quan, đơn vị có liên quan được thực hiện nghiêm túc, trang trọng dễ đọc, dễ nắm bắt. Đặc biệt, các đơn vị đã thực hiện việc giải thích cho người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo và các đương sự khác của các vụ án về quyền được TGPL; quyền được yêu cầu hay từ chối việc TGPL của họ được ghi vào biên bản và lưu trong hồ sơ của vụ án.

Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị là đơn vị trực thuộc thành viên của Hội đồng phối hợp theo chức năng, nhiệm vụ của ngành cũng đã triển khai thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến các nội dung liên quan đến hoạt động TGPL cho cán bộ, nhân dân trên địa bàn. Các cơ quan, đơn vị đã có sự cập nhật, thống kê số liệu theo hướng dẫn của ngành và hướng dẫn của Hội đồng phối hợp tỉnh, Hội đồng phối hợp trung ương. Việc lập sổ theo dõi vụ việc TGPL đã được thực hiện cơ bản theo đúng quy định. Việc thông báo cho Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh khi có đối tượng thuộc diện TGPL được thực hiện nhanh chóng, kịp thời, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng.

Tuy vậy, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như một số nhà tạm giữ của cơ quan Công an cấp huyện chưa niêm yết tờ thông tin về TGPL trong buồng tạm giữ. Tỷ lệ người thuộc diện được TGPL từ chối quyền được TGPL trong các vụ án còn cao, mặc dù đã được cơ quan tiến hành tố tụng giải thích, hướng dẫn. Hoạt động TGPL chủ yếu diễn ra trong lĩnh vực tố tụng hình sự, các lĩnh vực khác (dân sự, hành chính) ít phát sinh.

Trong thời gian tới, để thực hiện tối hơn nữa hoạt động phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng ngày càng thực chất, hiệu quả đoàn kiểm tra đề nghị các đơn vị tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm các quy định của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, các Bộ luật, luật về tố tụng và Thông tư 10 sâu rộng, hiệu quả. Quan tâm thực hiện đúng, đủ và có hiệu quả trong việc giải thích về quyền lợi của người dân khi họ thuộc đối tượng TGPL; kịp thời chuyển vụ việc thuộc đối tượng TGPL cho Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đối tượng TGPL. Thực hiện việc thống kê số lượng người được TGPL trong các vụ án, tránh tình trạng bỏ sót người có nhu cầu TGPL. Trường hợp đối tượng từ chối TGPL đề nghị các đơn vị lập biên bản, lưu hồ sơ để giải trình, báo cáo cấp trên theo quy định. Nhanh chóng triển khai Chương trình phối hợp số 05/CTPH-STP-TAND ngày 25/7/2022 về người thực hiện TGPL trực tại Tòa án nhân dân đã được lãnh đạo Sở Tư pháp và Tòa án nhân dân tỉnh ký kết./.