Định hướng đến năm 2030, tỉnh Kon Tum đạt diện tích Sâm Ngọc Linh khoảng 10.000 ha

5-5-2023

Đó là mục tiêu được Ủy ban nhân dân tỉnh xác định tại Kế hoạch số 1277/KH-UBND ngày 04/5/2023 về phát triển cây ăn quả, dược liệu và mô hình Hội quán trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Theo đó, mục tiêu cụ thể đến 2025:
1. Đối với dược liệu
a) Về phát triển vùng trồng dược liệu: Diện tích Sâm Ngọc Linh đạt khoảng 4.500 ha (khoảng 45 triệu cây); dược liệu khác 10.000 ha, gồm khoảng 2.000 ha cây dược liệu lâu năm và khoảng 8.000 ha (1.600ha đất qua các lượt trồng) cây dược liệu hằng năm. Hình thành chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm dược liệu. Mỗi huyện, thành phố hình thành ít nhất 01 cơ sở sản xuất, cung ứng giống dược liệu có thế mạnh tại địa phương với quy mô đáp ứng được nhu cầu trồng dược liệu trên địa bàn.

Một góc vườn sâm Ngọc Linh dưới tán rừng ở huyện Tu Mơ Rông

b) Về chế biến sản phẩm dược liệu: Giảm dần phương thức chế biến thô, hướng đến chế biến dược liệu thành thuốc điều trị bệnh, thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng, đa dạng hoá các sản phẩm dược liệu phục vụ đời sống, sức khoẻ con người như viên nang mềm Sâm Ngọc Linh, trà túi lọc, các loại nước uống bổ dưỡng... Thu hút ít nhất 01 doanh nghiệp có quy mô lớn, tầm cỡ quốc gia đầu tư sản xuất, chế biến dược liệu trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
c) Về tiêu thụ sản phẩm: Các sản phẩm dược liệu trồng, chế biến mang chỉ dẫn địa lý của tỉnh Kon Tum được bán rộng rãi trên phạm vi cả nước, được khách hàng tin dùng và hướng đến xuất khẩu.
2. Đối với cây ăn quả
a) Hình thành và phát triển 10.000 ha cây ăn quả trên địa bàn tỉnh. Trọng điểm là hình thành vùng trồng tập trung một số loại cây chủ lực (gồm: sầu riêng, chuối, mít, chanh dây, dứa, cây có múi) tại các địa phương có điều kiện phù hợp và thuận lợi trên địa bàn tỉnh: thành phố Kon Tum, các huyện: Đăk Hà, Sa Thầy, Đăk Tô, Ngọc Hồi, Kon Rẫy, Kon Plông). Diện tích vùng cây ăn quả tập trung, chuyên canh đạt khoảng 2.000 ha; cây ăn quả canh tác hữu cơ, GLOBALGAP đạt hơn 200 ha với một số loài cây chủ lực. Cải tạo những vườn cây ăn quả kém chất lượng, không hiệu quả trên địa bàn các huyện, thành phố. Xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm trái cây trên địa bàn tỉnh (trọng điểm là một số loại cây ăn quả; chuối, sầu riêng, mít...). Có ít nhất 35 vùng trồng cây ăn quả được cấp mã số vùng trồng; 05-10 cơ sở đóng gói được cấp mã số. Hình thành các cơ sở cung cấp nguồn giống là cây, vườn đầu dòng đối với các loại cây ăn quả chủ lực (Gồm: Sầu riêng, chuối, mít, chanh dây, dứa, cây có múi) phục vụ các chuỗi liên kết sản xuất. Trong đó, hình thành các cơ sở sản xuất giống cây trồng ứng dụng công nghệ tiên tiến đáp ứng mục tiêu phát triển cây ăn quả trên địa bàn tỉnh.
b) Về chế biến sản phẩm từ trái cây: Hình thành các cơ sở sơ chế, chế biến trái cây trên địa bàn tỉnh. Phấn đấu có ít nhất 02 nhà máy chế biến trái cây đi vào hoạt động, trong đó hình thành nhà máy chế biến sản phẩm trái cây có công suất 160.000 tấn/năm, tạo các sản phẩm sấy khô, nước ép từ trái cây... Nâng cao năng lực sản xuất của các cơ sở chế biến vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh.
c) Về tiêu thụ sản phẩm: Sản phẩm trái cây của tỉnh Kon Tum được liên kết tiêu thụ với các Doanh nghiệp, Trung tâm chế biến trong và ngoài tỉnh có tiềm lực công nghệ cao, các hệ thống siêu thị trên toàn quốc được khách hàng tin dùng và hướng đến xuất khẩu.
3. Đối với hình thành Mô hình Hội quán: Hình thành mô hình điểm đối với 01 Hội quán trên địa bàn huyện Đăk Hà và 01 Hội quán vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại thành phố Kon Tum trong năm 2023, các mô hình Hội quán thuộc các lĩnh vực hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ có lợi thế của các huyện, thành phố. Trên cơ sở đánh giá, tổng kết kết quả xây dựng mô hình điểm, hàng năm hình thành nhân rộng các Hội quán trên địa bàn các huyện phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.
Về định hướng đến năm 2030
- Vùng trồng dược liệu đạt khoảng 25.000 ha; trong đó diện tích Sâm Ngọc Linh khoảng 10.000 ha (100 triệu cây). Diện tích cây ăn quả đạt khoảng 15.000 ha.
- Hình thành mới 10 cơ sở sản xuất nguồn giống thương phẩm đối với các loài dược liệu và cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, đảm bảo nguồn gốc, chất lượng, phù hợp với từng tiểu vùng khí hậu. Đầu tư kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại tại các vùng trồng dược liệu, thúc đẩy dịch vụ logistics, kho bãi phục vụ phát triển sản xuất, bảo quản và chế biến.
- Hình thành và phát triển ít nhất 20 Hội quán trên địa bàn toàn tỉnh đảm bảo năng lực hoạt động sản xuất, kinh doanh sản phẩm chủ lực dược liệu, cây ăn quả và sản phẩm OCOP, sản phẩm có lợi thế so sánh của địa phương theo chuỗi liên kết sản xuất, đảm bảo các tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp hiện hành, truy suất nguồn gốc, phù hợp với điều kiện sản xuất của Hội quán. Trong đó, nâng cấp ít nhất 03 Hội quán được hình thành trong giai đoạn 2022 - 2025 thành Hợp tác xã theo quy định hiện hành.
Để triển khai thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, định hướng, Kế hoạch đề ra các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:
Một là, Quán triệt, tuyên truyền đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động và Nhân dân trên địa bàn tỉnh về định hướng phát triển cây ăn quả, dược liệu. Thường xuyên đăng các tin, bài, chuyên mục về thành tựu nghiên cứu, ứng dụng, mô hình sản xuất cây ăn quả, dược liệu hiệu quả cao và mô hình Hội quán trên địa bàn tỉnh và của các địa phương khác trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên các nền tảng mạng xã hội để người dân biết, tham khảo, nhân rộng.
Hai là, Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước; phát huy vai trò của các đoàn thể chính trị - xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp trong đầu tư, phát triển, chế biến, tiêu thụ cây ăn quả và dược liệu: Xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển cây ăn quả, dược liệu hằng năm và giai đoạn; thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện; quản lý, giám sát chặt chẽ các dự án đầu tư có thuê rừng, đất rừng; tăng cường quản lý, bảo vệ thương hiệu Sâm Ngọc Linh; các dự án chế biến dược liệu; thực hiện tốt công tác tư vấn, phản biện, giám sát, bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên liên quan.
Tổ chức tập huấn cho người dân về kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ dịch bệnh và thu hoạch cây ăn quả, dược liệu gắn với việc tổ chức hoạt động của Hội quán.

Gian hàng trưng bày sản phẩm sâm Ngọc Linh tại Hội chợ sâm được tổ chức tại huyện Tu Mơ Rông

Ba là, Đầu tư phát triển vùng trồng cây ăn quả và dược liệu tập trung, gắn với công nghiệp chế biến và thị trường tiêu thụ: Thực hiện rà soát diện tích rừng và đất lâm nghiệp, điều chỉnh một phần diện tích lâm nghiệp không có rừng để tạo quỹ đất thu hút đầu tư phát triển cây ăn quả, dược liệu; chuyển đổi diện tích một phần diện tích trồng sắn và cây trồng kém hiệu quả sang phát triển cây ăn quả, dược liệu có giá trị kinh tế cao hơn; khuyến khích trồng xen cây ăn quả với các loại các cây trồng khác với mật độ phù hợp và có hiệu quả kinh tế cao.
Tập trung nguồn lực đầu tư phát triển các vùng trồng chuyên canh cây ăn quả, dược liệu tập trung đối với các loài đặc hữu, có thế mạnh, giá trị cao và sức tiêu thụ lớn trên thị trường; khuyến khích người dân cải tạo vườn tạp, chuyển đổi một số diện tích cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả, cây dược liệu có giá trị kinh tế cao hơn; tập trung, tích tụ đất đai, chuyển đổi cơ cấu cây trồng để hình thành vùng trồng nguyên liệu thâm canh quy mô lớn phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng của địa phương; tăng cường xúc tiến đầu tư, thu hút các doanh nghiệp quy mô lớn, có uy tín thực hiện liên doanh, liên kết với người dân và các mô hình kinh tế tập thể để trồng và tiêu thụ dược liệu.
Huy động các nguồn lực để đầu tư hoặc thu hút đầu tư các hạ tầng (điện, đường giao thông, trạm cân…) vùng trồng, chế biến cây ăn quả để tạo thuận lợi cho người dân trong việc chăm sóc, vận chuyển, tiêu thụ các sản phẩm và hình thành vùng trồng cây ăn quả tập trung.
Bốn là, Giải pháp tiêu thụ sản phẩm: Tăng cường quản lý, bảo vệ thương hiệu, đẩy mạnh công tác tiếp thị, phát triển thị trường, kết nối các kênh phân phối cho các sản phẩm cây ăn quả và dược liệu. Xây dựng thương hiệu, cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, chứng nhận nhãn hiệu đối với các loài cây ăn quả, chỉ dẫn địa lý đối với các loại dược liệu đặc trưng của địa phương. Đẩy mạnh truyền thông trên các nền tảng mạng xã hội để quảng bá hình ảnh, thương hiệu cây ăn quả, dược liệu của tỉnh. Đưa dược liệu trở thành sản phẩm du lịch của địa phương; trong đó, xây dựng các tour trải nghiệm, tham quan, mua sắm tại vùng sản xuất, chế biến Sâm Ngọc Linh Kon Tum và các dược liệu khác; gắn kết việc quảng bá thương hiệu và phát huy giá trị của các loài dược liệu trong các lễ hội văn hóa, du lịch của địa phương.
Năm là, Xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ phát triển, chế biến, tiêu thụ sản phẩm từ cây ăn quả, dược liệu và hình thành Hội quán: Thực hiện lồng ghép các chính sách hỗ trợ sản xuất và nguồn tín dụng ưu đãi để tạo điều kiện cho nhân dân vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số trồng cây ăn quả và dược liệu. Nghiên cứu xây dựng, trình cấp thẩm quyền ban hành một số chính sách đặc thù của tỉnh phù hợp với tình hình thực tế để hỗ trợ phát triển, chế biến, tiêu thụ sản phẩm từ cây ăn quả và dược liệu như: Hỗ trợ giống, vật tư, phân bón, kỹ thuật, bao bì, nhãn mác; hỗ trợ chi phí đầu tư cho tổ chức, cá nhân sản xuất các loại giống dược liệu, cây ăn quả; khuyến khích liên doanh, liên kết giữa người dân với doanh nghiệp/Hợp tác xã để sản xuất vùng nguyên liệu tập trung; hỗ trợ tiếp cận tín dụng và phương thức hỗ trợ lãi vay; tư vấn xây dựng liên kết sản xuất vùng trồng; vốn đầu tư hạ tầng phục vụ liên kết sản xuất; xây dựng thương hiệu và xúc tiến thương mại; thu hút đầu tư chế biến,...
Xây dựng Đề án phát triển cây ăn quả bền vững trên địa bàn tỉnh Kon Tum giai đoạn 2023-2025, định hướng đến năm 2030; tổ chức thực hiện có hiệu quả Đề án đầu tư phát triển và chế biến dược liệu trên địa bàn tỉnh.
Sáu là, Ứng dụng, chuyển giao khoa học và công nghệ phát triển cây ăn quả, dược liệu: Chú trọng triển khai thực hiện các chương trình, dự án, nhiệm vụ khoa học và công nghệ trong nghiên cứu chọn, tạo giống chất lượng, kháng bệnh, có giá trị kinh tế cao, phục vụ chế biến và tiêu thụ. Khuyến khích các tổ chức khoa học công nghệ, doanh nghiệp, cá nhân nghiên cứu, chuyển giao ứng dụng và làm chủ các công nghệ sản xuất, chế biến dược liệu, trái cây.
Ưu tiên bố trí kinh phí để nghiên cứu công nghệ cao, công nghệ số trong sản xuất, sơ chế và chế biến các sản phẩm từ trái cây, dược liệu.
Phối hợp, đặt hàng với các Viện nghiên cứu nông nghiệp, Viện giống cây trồng, Viện nghiên cứu và bảo tồn dược liệu,… trong việc chọn tạo những giống cây ăn quả, cây dược liệu mới có năng suất, chất lượng, giá trị kinh tế cao (như cây Đàn hương, Việt quất, Đào Nhật,…) và phù hợp với điều kiện tự nhiên của tỉnh để đưa vào sản xuất.
Tuyển chọn nhập nội các loại dược liệu, cây ăn quả có giá trị cao có điều kiện sinh thái tương đồng để khảo nghiệm và nhân rộng vùng trồng.
Phân vùng trồng cây ăn quả, dược liệu tập trung đảm bảo tính thích nghi của loài cây trồng và có tính khả thi, trên cơ sở kết quả nghiên cứu về khả năng thích nghi của loại cây trồng đối với điều kiện tự nhiên, đất đai, khí hậu trên địa bàn tỉnh tỉnh của các cơ sở nghiên cứu khoa học.
Bảy là, Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về cây ăn quả, dược liệu: Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu về điều kiện khí hậu, đất đai, thổ nhưỡng, sự thích nghi của cây trồng sự thích nghi của các loại cây ăn quả, dược liệu trên địa bàn tỉnh, thực hiện chuyển đổi số trong xây dựng cơ sở dữ liệu về sự thích nghi của các loại cây ăn quả, dược liệu cụ thể trên địa bàn các huyện, thành phố phù hợp với quy hoạch chung đã được phê duyệt làm căn cứ xác định, phát triển các loại cây ăn quả, cây dược liệu phù hợp với từng tiểu vùng sinh thái, thúc đẩy hình thành vùng sản xuất tập trung, mang tính hàng hoá. Đồng thời, phát triển ứng dụng quản lý cơ sở dữ liệu và tra cứu để các chủ thể sản xuất dễ dàng tiếp cận, đồng thời thu hút, mở ra cơ hội đầu tư tại tỉnh Kon Tum đối với các nhà đầu tư tiềm năng.
Tám là, Phát triển và duy trì mô hình Hội quán: Vận động các hộ dân đăng ký thành lập và tham gia các Hội quán, tạo điều kiện thuận lợi để các Hội quán hoạt động.
Hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương để thực hiện các thủ tục, hồ sơ thành lập, xây dựng điều lệ, triển khai mô hình Hội quán.
Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về hợp tác xã kiểu mới, mô hình “Hội quán” và các mô hình, cách làm hay về phát triển sản xuất trên địa bàn tỉnh để nhân rộng.
Hỗ trợ, hướng dẫn các Hội quán về các quy trình trồng, chăm sóc cây trồng, vật nuôi; ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp; kết nối các chuyên gia, nhà khoa học để hướng dẫn các Hội quán trong hoạt động ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất; hỗ trợ biên soạn các bản tin chuyên đề phục vụ các buổi sinh hoạt của Hội quán.
Hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất nông nghiệp của các Hội quán: Tuyên truyền, tập huấn và thông tin đến các Hội quán về ứng dụng chuyển đổi số vào nông nghiệp, ứng dụng công nghệ thông tin kết nối thị trường, truy suất nguồn gốc, ứng dụng thương mại điện tử, sàn giao dịch thương mại điện tử trong hoạt động quảng bá và mở rộng thị trường tiêu thụ./.

Trung Hiếu

Số lượt xem:249